De keuken van Minahasa

Manado, in de koloniale tijd Menado genoemd, is de hoofdstad van de provincie Noord-Celebes op het eiland Celebes dat deel uitmaakt van Indonesië. Er wonen ongeveer 500.000 mensen in het vrijwel geheel christelijke Manado. Het traditionele eten van deze groep staat bekend om twee redenen. Ten eerste is het eten heel pittig. Ten tweede, de Minahasa bevolking eten het vlees van bijna elk dier.
 
De Minahasa-bevolking is bijna helemaal christelijk. Als gevolg daarvan is het ‘toegestaan’ om allerlei rare soorten vlees te eten. In de rest van Indonesië wordt weinig varkensvlees gegeten, omdat dat onrein is voor moslims. In Manado eet men dus wel varkensvlees, maar daar blijft het niet bij. Ook andere dieren die moslims niet mogen eten (en ook in Europa zeer ongewoon zijn) horen tot het vaste menu van de Minahasa.

Een bekend gezegde is dat “Minahasa eten alles met vier poten, behalve tafels.” Zo wordt het vlees van honden, katten en ratten gegeten, maar ook van vleermuizen en slangen. Een lokale specialiteit is Rintek Wu’uk, vaak afgekort tot RW. Dit is een stoofpotje van kleine stukjes hondenvlees met heel veel chilipepers.

In bijna alle Minahasa-gerechten wordt cabe rawit gebruikt, kleine hele pittige chilipepertjes. In Manado zelf wordt de rawit ook wel rica anjing genoemd. Dat betekent ‘hondenkruiden’, omdat de pepertjes zoals gezegd altijd gebruikt werden en worden voor gerechten met hond. De meeste gerechten bestaan uit rijst met vlees en/of vis een heel veel pepertjes. Groentes worden ondergeschikt geacht. Terwijl het eten in heel Indonesië pittig is, staat het Minahasa-eten zelfs in Indonesië bekend als ‘vreselijk pittig’.

Een bekend gerecht uit Manado dat wél in heel Indonesië populair is (omdat er geen raar vlees in zit) is ayam rica-rica, letterlijk ‘kruidige kip’. De gegrilde kip wordt gekruid met knoflook, ui, limoen en (vooral) cabe rawit. Soms wordt er tomaat toegevoegd, maar dan is het minder pittig. Rica-rica kan eventueel ook gebruikt worden om eend, vis of rund te kruiden.

Een ander populair gerecht is de tinutuan. In de rest van Indonesië wordt dit simpelweg bubur Manado genoemd, oftewel ‘rijstepap uit Manado’. Dit gerecht wordt vaak gegeten als ontbijt. Het bestaat uit rijstepap met veel groentes (en is dus een uitzondering op de regel), zoals spinazie, mais, aardappel, ui en pompoen. Daarnaast wordt er natuurlijk sambal doorheen gemengd.

Een deel van de Minahasa-bevolking wilde tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd onderdeel van Nederland blijven, en er werd in 1947 zelfs de beweging De Twaalfde Provincie opgericht (Flevoland bestond toen nog niet). Vooral wat betreft cake en koekjes zijn er nog Nederlandse invloeden in de keuken van Minahasa. 

Het bekendste is de klappertaart. Klapper is een Nederlands woord afgeleid van het Indonesische woord kelapa, kokosnoot. Tot op heden wordt deze taart met kokosnoot nog met de Nederlandse naam aangeduid. Ook in de rest van Indonesië is de klappertaart populair. Een bekende keten van klappertaartbakkerijen op Java heet ‘Den Haag Klappertaart’.

Gebakken banaan is, net als in de rest van Indonesië, populair. Het bijzondere in Manado is echter dat dit dessert met sambal gegeten wordt… Echt alles moet hier pittig zijn!

De traditionele drank van Manado is cap tikus. Deze drank heeft zo’n 40% alcohol gewoonlijk. Doordat het vaak door mensen zelf thuis gestookt wordt, en er dus geen controle is, kan het alcoholpercentage ook duidelijk lager of hoger zijn. De drank wordt gemaakt van palmboomwijn, meer precies van de suikerpalm. Het sap van de suikerpalm wordt gekookt en de stoom komen via bamboebuizen in een bak. De druppels die in de bak terecht komen zijn de cap tikus.

Het wordt gezegd dat boeren vroeger, en misschien nu nog wel, aan het begin van de
werkdag een glaasje cap tikus dronken. Zo’n glaasje staat bekend als seloki, afgeleid van het Nederlandse woord ‘slokje’. Volgens de Minahasa zorgt dat voor het opwarmen van het lichaam, en het opwekken van enthousiasme om te gaan werken. Meer dan één glaasje is niet aan te raden: volgens de legende is één glaasje genoeg voor ‘het stimuleren van het bloed’, twee glaasjes is genoeg om in de gevangenis te belanden en drie glaasjes brengen je naar de hel.


Omdat cap tikus zo sterk is wordt het vaak gemengd met lichtere dranken. Een bekende combinatie is cap tikus met cola. Sowieso houden de Minahasa (en volgens mij mensen op Sulawesi in het algemeen) wel van rare drankcombinaties. Het mengen van bier en sinas bijvoorbeeld, of een scheutje cap tikus door je bier.

Populaire posts