Twee constanten in de Indonesische keuken

Er zijn twee constanten in de Indonesische keuken: er wordt doorgaans gezond gekookt en overal staat er rijst op het menu. Veel rijst.

Ondanks de vele regionale verschillen, zal je rijst  in alle uithoeken van Indonesië op de
menukaart zien. Niet echt verrassend. Rijst in het Indonesisch is ‘nasi’ en je zult ze voornamelijk in de varianten ‘nasi putih‘ (witte, gekookte rijst) en ‘nasi goreng‘ (gebakken en gekruide rijst) eten. Rijst is de basis van elke maaltijd uit de Indonesische keuken. Ja, zelfs vaak als ontbijt. En dat is voor een westerling toch wel even wennen denk ik.

Bij die rijst worden dan tal van nevengerechten geserveerd. De rijsttafel is een klassieker en is een waar feest. Zoals de term al suggereert komt er rijst op tafel. Met een heleboel bijgerechten en sauzen. Je schept wat rijst op en proeft verder van alle bijgerechten iets. Het is niet zo dat elk één schotel krijgt, alles wordt gewoon op tafel gezet en ieder neemt waar hij zin in heeft. O ja, en dankzij de Nederlandse koloniale geschiedenis, zal je rijsttafel ook gemakkelijk herkennen op de kaart. In het Indonesisch heet rijsttafel immers gewoon rijsttafel.  Eigenlijk praten Indische mensen zelf bijna nooit over de rijsttafel. Dat is eigenlijk heel logisch want dat is hun eten niet. Misschien klinkt dat vreemd maar het waren de veelal welgestelde Europeanen die de rijsttafel lieten opdienen.

Zo'n uitstalling van zoveel mogelijk gerechten ineens die allen heerlijk geurden en er goed uitzagen werkte vooral statusverhogend voor de gastheer en gastvrouw. De Indo's vonden het eten zelf veel belangrijker en met de eenvoud daarvan was weinig mis. Een bord rijst met sayur en een gedroogd visje of een stukje geroosterd vlees was het lievelingseten van menige Indo.

Toch wordt er wel eens een maaltijd aangeboden met meerdere gerechten met Indische, of beter gezegd Javaanse, gerechten bij een selamatan of ceremoniële maaltijd, bijvoorbeeld bij het huwelijk, een geboorte of een overlijden. Maar dan is dat meer bedoeld als een soort offerande ter voortzetting van de selamatan. Want zonder een selamatan het dagelijkse leven door laten gaan zou leiden tot disharmonie en ongeluk.

Tegenwoordig is het hier in Nederland natuurlijk anders geworden. Een rijsttafel is hier gemakkelijk te verkrijgen via een restaurant of cateraar en de oorspronkelijke achtergrond is praktisch verdwenen. Bovendien het gemak van het door een ander te laten koken en bakken is heel wat praktischer als zelf - soms dagenlang - in een keuken te staan om 15 of meer gerechten op tafel te krijgen. Ook wordt er bij de Indische families in huiselijke kring met feestelijke gelegenheden vaak uitgebreid gekookt en leeft de selamatan eigenlijk nog een beetje voort. 

De Indonesische keuken is gezond

Rood vlees zal je niet vaak op het menu zien staan. Indische mensen zijn er gewoon niet zo
dol op. Varkensvlees zal je evenmin niet zo heel veel zien tijdens je eventuele vakantie: de meeste Indonesiërs zijn immers moslim en eten dus geen varkensvlees. Wat je wel veel kan eten in Indonesië is o.a. groenten, gevogelte, rundvlees, vis en zeevruchten. Lekker gezond dus. En bovendien wordt het ook nog vaak vetarm bereid.

De Indonesische keuken is niet overal even pikant. In West-Java bijvoorbeeld is het eten veel minder pittig dan in Noord-Sumatra. Pittig eten lijkt soms wat vreemd: het is in Indonesië al zo warm, waarom zou je dan nog eens gerechten eten waarvan je geweldig hard begint te zweten? Twee goede redenen: kruiden zoals Spaanse pepers bijvoorbeeld stimuleren de bloedsomloop enerzijds en werken bacterie dodend anderzijds. 

Lepel en vork

Zoals in de meeste andere Zuidoost-Aziatische landen eet je in Indonesië niet met stokjes – tenzij je een Chinees restaurant binnenstapt natuurlijk. Je gebruikt er gewoon een lepel en een vorkRijst wordt gegeten uit een diep bord, met een kleine lepel en vork. Een mes wordt wel eens bijgedekt maar dit dient alleen, om een bepaald gerecht even klein te snijden. In Indonesië wordt ook vaker met de handen gegeten.
Onthoud dan wel, dat je altijd je rechterhand gebruikt: je linkerhand wordt er immers als onrein beschouwd. (gebruik je nml bij je bezoek aan de wc)


Populaire posts