De Aziatische toko is niet meer zoals vroeger.

Vroeger ging je voor je kruiden naar een kleine, naar trassi ruikende toko. Nu heb je ketens. Waar is de oude toko gebleven? De tijden zijn veranderd.

Er zijn veel veranderingen in het tokoland. Vroeger had je van die kleine tokootjes. Ik kan me herinneren dat er bij producten dan zo'n onvertaalde beschrijving stond. Dan kon je naar de tokohouder gaan, maar die sprak ook geen Nederlands. Nu zie je toch dat veel van die kleinere verdwijnen, of zijn overgenomen door grote ketens. Neem zo'n Amazing Oriental. Die heeft onderhand meer dan 20 verschillende vestigingen. Dat soort toko's zijn ingericht als een supermarkt en ze verkopen echt alles.''

Amazing Oriental begon halverwege de jaren 80 in Amsterdam met een bescheiden winkel. Nu is het de grootste Aziatische supermarktketen in Nederland met naar eigen zeggen meer dan 10.000 Aziatische producten. Er is in ons land ruimte voor wel dertig winkels, meldde de topman Martin Chan. Er zijn nu zelfs acht vestigingen van de keten in Spanje te vinden, meldt de website van het bedrijf. Chan kijkt ook naar Duitsland en België.

Vroeger (in mijn kinds jaren) had je van die toko's, die stonken heerlijk naar trassi. Die waren niet netjes. Nu heb je van echte winkels. Laten we ze 'de nieuwe toko's' noemen. Ze zijn schoon, en hebben een breed assortiment. Ik ga voor een ding naar binnen, en kom er met vijftien dingen naar buiten. Net als bij de “Action”.

Naast dat er grotere spelers zijn bijgekomen in het tokolandschap, speelt ook de gewone supermarkt een grote rol. "AH en Jumbo is al langere tijd bezig met het verkopen van meer exotische producten. Je kunt daar gewoon je eigen sushipakket of Japanse mayonaise kopen. Je komt een heel eind met hun assortiment.

“Food” doet het goed. Mensen besteden relatief veel aan eten. Maar je bent niet meer in je eentje. Toko's zijn nu ook Marokkaans of Turks georiënteerd. Je ziet het ook gebeuren bij de Chinese restaurants. Vroeger had je alleen de Chinees, Italiaan, en Indonesiër. Nu is daar zoveel keuze bijgekomen. Daarnaast heeft de supermarkt een heel breed aanbod.''

De nieuwe, grote tokohouders pakken heel Azië erbij. Ze bedienen daarom een groot publiek. Je ziet daar van alles lopen. Van Chinezen en Surinamers, tot Nederlandse kaaskoppen. Je ziet de zgn nieuwe toko's sowieso in de wat hippere, grotere steden, zoals Rotterdam, Utrecht. Maastricht of Amsterdam. Het personeel van deze grote ketens willen er echt wat van maken en ze zijn aardig. Er worden bijpassende shirts gedragen, in plaats van vieze shirts. De producten kunnen ook gewoon echt lekker zijn. Neem nou de rendang of de pasteitjes… “Gewoon goed.''

Toch, is het ergens wel jammer van die kleine toko’s dat ze er bijna niet meer zijn. Stukje nostalgie zeg maar. Waar is de oude toko gebleven? De tijden zijn veranderd. Aduh seg..